Берілген жұмбақтың жауабын тауып, қарамен берілген сөздердің қатарын тауып жазыңыздар. Мәңгі жасыл, жер бауырлап өседі,
«Серігі оның саңырауқұлақ деседі.
Ылғалды алқап оның-дағы мекені,
Көпке аян, оның мүк емес екені.

Өсімдіктің қабығынан ағады,
Оның өзі қымбат әрі бағалы.
Кейде арулар моншақ жасап сол заттан,
Сәндік үшін мойынына тағады.

Сүйеді ол ылғал менен жарықты,
Көлеңкесін кең жайып, саялатты халықты.
Жер мен судың атауына тіркесіп,
Өзін-өзі бар қазаққа танытты.

  зат  есім  тудырушы  жұрнақтарды  табыңыз.  a)-қар,-көр.  b)-сын,-сін.  c)-лық,-лік.  d)-та,-те.  e)-дан,-ден.  дұрыс жауап: с

2 негізгі зат есімді табыңыз.  a) көмекші.  b) тарсыл.  c) білім.  d) мәдениетті.  e) қалам.  дұрыс жауап: е

3 зат есімді көрсетіңіз.  a) көмектесу.  b) басшы.  c) қалың.  d) нешінші.  e) қарсы алу.  дұрыс жауап: в

4 негізгі зат есімді табыңыз.  a) күздік.  b) көмекші.  c) кітап.  d) өнерпаз.  e) әнші.  дұрыс жауап: с

5 етістіктен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) дәріхана.  b) жақсылық.  c) қапшық.  d) бөлме.  e) достық.  дұрыс жауап: d

6 сын есімнен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) жақсылық.  b) шебер.  c) етікші.  d) дүкенші.  e) қонақ.  дұрыс жауап: а

7 туынды сөзді табыңыз.  a) кітапхана.  b) жол.  c) өлең.  d) күй.  e) жаз.  дұрыс жауап: а

8 етістіктен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) жиын.  b) үйсіз.  c) қалалық.  d) өткір.  e) өтірікші.  дұрыс жауап: а

9 зат есім тудырушы жұрнақтарды белгілеңіз.  a) –лау,-леу.  b) –дыр,-ыр.  c) –шы,-ші.  d) –дау,-деу.  e) –с,-ыс.  дұрыс жауап: с

10 түбір сөзді көрсетіңіз.  a) жазғы.  b) ойшыл.  c) күз.  d) ашулы.  e) ойсыз.  дұрыс жауап: с

11 негізгі зат есімді көрсетіңіз.  a) таңертең.  b) қайырымды.  c) арбакеш.  d) өз бетінше.  e) тарих.  дұрыс жауап: е

12 туынды зат есімді көрсетіңіз  a) салқын.  b) домбыра.  c) бұлт.  d) жаңбыр.  e) оқулық  дұрыс жауап: е

13 түбір сөзді көрсетіңіз.  a) жазғы.  b) ойшыл.  c) күз.  d) ашулы.  e) ойсыз.  дұрыс жауап: с

14 туынды сөзді табыңыз.  a) тілмен.  b) тілші.  c) тілге.  d) тілден.  e) тілді.  дұрыс жауап: в

15 үндестік заңына бағынбайтын қосымшаларды белгілеңіз  a) –ға,-ге.  b) –мен,-пен.  c) –дан,-ден.  d) –ты,-ті.  e) –ны,-ні.  дұрыс жауап: в

16 зат есім құрамына қарай қалай бөлінеді?   a) дара, күрделі.  b) негізгі, туынды.  c) жіктеу, сілтеу.  d) есеп, топтау.  e) бастауыш, баяндауыш.  дұрыс жауап: в

17 зат есім тудырушы жұрнақтарды табыңыз.  a)-қар,-көр.  b)-сын,-сін.  c)-лық,-лік.  d)-та,-те.  e)-дан,-ден.  дұрыс жауап: с

18 негізгі зат есімді табыңыз.  a) көмекші.  b) тарсыл.  c) білім.  d) мәдениетті.  e) қалам.  дұрыс жауап: е

19 зат есімді көрсетіңіз.  a) көмектесу.  b) басшы.  c) қалың.  d) нешінші.  e) қарсы алу.  дұрыс жауап: в

20 негізгі зат есімді табыңыз.  a) күздік.  b) көмекші.  c) кітап.  d) өнерпаз.  e) әнші.  дұрыс жауап: с

21 етістіктен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) дәріхана.  b) жақсылық.  c) қапшық.  d) бөлме.  e) достық.  дұрыс жауап: d

22 сын есімнен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) жақсылық.  b) шебер.  c) етікші.  d) дүкенші.  e) қонақ.  дұрыс жауап: а

23 туынды сөзді табыңыз.  a) кітапхана.  b) жол.  c) өлең.  d) күй.  e) жаз.  дұрыс жауап: а

24 етістіктен жасалған зат есімді белгілеңіз.  a) жиын.  b) үйсіз.  c) қалалық.  d) өткір.  e) өтірікші.  дұрыс жауап: а

25 зат есім тудырушы жұрнақтарды белгілеңіз.  a) –лау,-леу.  b) –дыр,-ыр.  c) –шы,-ші.  d) –дау,-деу.  e) –с,-ыс.  дұрыс жауап: с

26 түбір сөзді көрсетіңіз.  a) жазғы.  b) ойшыл.  c) күз.  d) ашулы.  e) ойсыз.  дұрыс жауап: с

27 негізгі зат есімді көрсетіңіз.  a) таңертең.  b) қайырымды.  c) арбакеш.  d) өз бетінше.  e) тарих.  дұрыс жауап: е

28 туынды зат есімді көрсетіңіз  a) салқын.  b) домбыра.  c) бұлт.  d) жаңбыр.  e) оқулық  дұрыс жауап: е

29 түбір сөзді көрсетіңіз.  a) жазғы.  b) ойшыл.  c) күз.  d) ашулы.  e) ойсыз.  дұрыс жауап: с

30 туынды сөзді табыңыз.  a) тілмен.  b) тілші.  c) тілге.  d) тілден.  e) тілді.  дұрыс жауап: в

31 үндестік заңына бағынбайтын қосымшаларды белгілеңіз  a) –ға,-ге.  b) –мен,-пен.  c) –дан,-ден.  d) –ты,-ті.  e) –ны,-ні.  дұрыс жауап: в

32 зат есім құрамына қарай қалай бөлінеді?   a) дара, күрделі.  b) негізгі, туынды.  c) жіктеу, сілтеу.  d) есеп, топтау.  e) бастауыш, баяндауыш.  дұрыс жауап: в

33 заттың көптік мағынасын беретін жалғау түрін көрсетіңіз.  a) көптік.  b) жіктік.  c) тәуелдік.  d) септік.  e) қосымша.  дұрыс жауап: а

34 көмектес септікте тұрған зат есімді көрсетіңіз.  a) дәптердің.  b) қызбен.  c) кітапты.  d) гүлдер.  e) ға.  дұрыс жауап: в

35 жіктік жалғауын белгілеңіз.  a) -сың,-сің.  b) -ға,-ге.  c) -дың,-дің.  d) -нікі, -дікі.  e) -да, -де.  дұрыс жауап: а

37 шығыс септіктегі сөзді белгілеңіз.  a) саған  b) сенің  c) сіздер  d) сендерден  e) сіздермен  дұрыс жауап: d

38 тәуелдік жалғау жалғанған сөзді белгілеңіз.  a) шайға.  b) шайларыңыз.  c) шайдың.  d) шайнек.  e) шайдан.  дұрыс жауап: в

39 жатыс септіктің жалғауын белгілеңіз.  a) -ба, -бе.  b) -а, -е.  c) -нан, -нен.  d) -ты, -ті.  e) -нда,-нде.  дұрыс жауап: е

40 барыс септік жалғауындағы сөзді табыңыз.  a) әкелер.  b) әкетай.  c) әкесіне.  d) әкежан.  e) әкесінікі.  дұрыс жауап: с

41 кімге? неге? қайда? - қай септіктің сұрақтары екенін белгілеңіз.  a) атау.  b) көмектес.  c) жатыс.  d) шығыс.  e) барыс.  дұрыс жауап: е

42 барыс септігінде тұрған сөзді белгілеңіз.  a) халықпен.  b) бидай.  c) оған.  d) .  e) бйланыс.  дұрыс жауап: с

43 үндестік заңына бағынбайтын қосымшаларды көрсетіңіз.  a) –лар, -лер.  b) -ға, ге.  c) -мен,-бен.  d) -тан, - тен.  e) -інші, -нші.  дұрыс жауап: с

44 септік жалғаулы сөзді көрсетіңіз.  a) өздік.  b) бесінші.  c) басқар.  d) сызғышты.  e) қызғылт.  дұрыс жауап: d

45 септік жалғаулы сөзді көрсетіңіз.  ащы мен тұщыны татқан білер.  a) ащы.  b) мен.  c) тұщыны.  d) татқан.  e) білер.  дұрыс жауап: d

Екінші дүниежүзілік соғыстың даңқты жауынгері, халық қаһарманы, қазақтың көрнекті жазушысы. туған жері-жамбыл облысының жуалы ауданындағы көлбастау мекені. бауыржан жеті жылдық мектепті бітіргеннен кейін біраз уақыт мұғалім болған. сонда жүргенде кезекті әскери міндетін өтеуге шақырылып, онда бір жарым жыл жүріп, запастағы командир атағын алады. туған ауылына қайтып оралған соң, ол біраз жыл қаржы мекемесінде қызмет істейді. содан қайтадан қызыл армия қатарына шақырылып, түрлі әскери бөлімдерде взвод, рота, командирі болады. 1941 ж. ұлы отан соғысы басталысымен, бауыржан даңқты генерал-майор и.в.панфиловтың басшылығымен алматы маңында жаңадан жасақталған 316 атқыштар дивизиясының құрамында майданға аттанады, батальон, полк командирі қызметтерін атқарады. соғыстың соңғы жылдарында гвардиялық дивизияны басқарады. 1941 жылғы күзгі, қысқы кескілескен шайқастар кезінде өз батальонын 27 рет шабуылға бастап шықты. 5 рет қоршауды бұзып, негізгі жауынгерлік құрамымен аман-есен дивизиясына қосылды. жауынгерлік іс-қимылдарға қатысты ұрыстан шығу, шегініс жасау тәсілдерінің арнайы тарау болып әскери жарғыға енуі, тактикада «ошақты» және «икемді қорғаныс» ұғымдарының қалыптасуы бауыржан момышұлының осындай тәжірибелерінің жиынтығы болып табылады. оның қолбасшы, терең ойлай білетін әскери мамаң ретіндегі таланты соғыста полк, дивизия басқарған жылдары кеңінен ашылды. бауыржан момышұлы жау шептеріне ішкерлей еніп ұрыс жүргізу теориясын соғыс тәжірибесінде алғаш қолданушылардың және оны ң бірі болды. бауыржан момышұлы - әкери педагогика мен әскери психологияны байытушы баға жетпес мұра қалдырған дара тұлға. оның атақ, даңқы, батырлығы а.бектің «волоколамск тас жолы» атты кітабында суреттелді. кітап неміс, чех, еврей, ағылшын, француз, т.б. шет ел тілдеріне аударылды. соғыстан кейін бауыржан момышұлы совет армиясы бас штабының жоғары әскери академиясын бітіреді. әскери-педагогикалық жұмыспен айналасып, совет армиясы әскери академиясында сабақ береді. 1956 жылы полковник атағымен отставкаға шыққан бауыржан біржола шығармашылық жұмыспен айналысады. ол қазақ және орыс тілдерінде бірдей жазып, өз өмірінде көрген-білгендерін арқау етеді. оның қаламынан туған, өмір шындығын арқау еткен тамаша романы мен әңгіме, повестері қалың оқушының іздеп оқитын шығармаларына айналады. олар бірнеше қайтара басылып шығады. бауыржан бірнеше орден, медальдармен наградталады, кеңестер одағының батыры атағын алады. алайда халықтың өзі «батырым» деп танып, ардақтаған қаһарман ұлына бұл атақ отан соғысы біткеннен кейін жарты ғасырдай уақыт өткенде барып берілген болатын. ел тәуелсіздік алғаннан кейін қазақстан республикасының тұңғыш президенті н.назарбаевтың жарлығымен оған «халық қаһарманы» деген атақ берілді. это вторая бауыржан момышұлы  (24 желтоқсан  1910  -  10 маусым1982) —  кеңес одағының батыры,  жазушы,  екінші дүниежүзілік соғыстың  даңқты жауынгері, әскери қолбасшы,  стратег  және  тактик.[1] батыс майданындағы  16  армияның  316 (1941 жылдыңқарашасынан бастап  8-гвардиялық қызылту атқыштар дивизиясы  1073 атқыштар  полкінің  (1941 жылдың қарашасынан 19 гвардия полкі) және  батальон  командирі.  ұлы отан соғысына  генерал-майори.в. панфилов  басқарған әйгілі дивизиясының құрамында 1941 жылдың қыркүйек айынан бастап қатысты. батальон командирі ретінде  аға лейтенантбауыржан момышұлы  мәскеу үшін шайқаста  207 рет ұрысқа қатысты.  1941 жылдың  16-18 қараша күндері  вермахтыңмәскеу  бағытында екінші мәрте жасаған жорығы кезінде аға лейтенант момышұлы басқарған батальон дивизиядан қашықта, матронино деревнясының жанында  волоколамск тасжолында  асқан ерлікпен ұрыс жүргізді. білікті комбаттың басшылығы арқасында 3 күн бойы фашистер шабуылын тойтарып, батальон үлкен шығынсыз, ұрысқа қабілетті жағдайда қоршаудан шы