ұлтарақтай болса да, ата қоныс жер қымбат дейтін халық тұжырымының өлеңдегі көрінісіне талдау жасаңыз. Төмендегі "321" кестесін басшылыққа алыңдар

Шоқан шыңғысұлы уәлиханов (шын есімі мұхаммед қанафия; 1835, қостанай облысы сарыкөл ауданы құсмұрын жері — 10 сәуір 1865, көшентоған, жетісу) — қазақтың ұлы ғалымы, xix ғасырдың екінші жартысында қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, , ағартушы. әжесі күнінде «шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «шоқан» аталып кеткен. шоқан 1835 жылдың қараша айында құсмұрын бекетінде қазіргі қостанай облысы әулиекөл ауданындағы құсмұрын жерінде атақты аға сұлтан шыңғыс уәлиханов отбасында дүниеге келген. әкесі шыңғыс уәлиханұлы сол кезде аманқарағай дуанының (орталығы қараоба мекені) аға сұлтаны болған. округ орталығы 1844 жылы құсмұрын қамалына ауысқаннан кейін дуан аты құсмұрын болып өзгертілді. шоқанның өз атасы уәли орта жүздің ханы болған. арғы атасы қазақ ордасының ұлы ханы абылай, шоқан оның шөбересі. шоқанның қ шағы қыс кезінде обаған бойындағы күнтимес ордасында, жазда есілдің оң саласы аққанбұрлық алабындағы ата жайлауда өткен. әжесі айғаным тұратын сырымбеттегі хан ордасында да әурен күндерін өткізген.«жеті жұрттың тілін білуге тиісті» хан тұқымы болғандықтан, күнтимес ордасындағы әкесі ашқан ауыл мектебінде хат таныған шоқан сол мектепте ортағасырлық қыпшақ-шағатай тілін меңгереді, парсыша, арабша тіл сындырады.шоқанның жақын туыстарының естеліктеріне қарағанда, ол кезінен білімге бейім әрі құмар болған. шоқан тарихи аңыз-әңгімелерге ерте бастан-ақ қызыққан. ол жастайынан данагөй билердің әңгімелерін, акындардың өлең- жырларын зор ықыласпен тыңдап өсті. оған тәрбие беруде сұлтан әулетінен шыққан әжесі айғанымның ықпалы күшті болды. ол жас шоқанға ежелгі қазақ аңыздарын, аңыз-әңгімелерін, мақал-мәтелдері мен даналық сөздерін жиі айтып отыратын. подробнее - на -

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы, масатыдай құлпырар жердің жүзі. жан-жануар, анталаса, ата-анадай елжірер күннің көзі.

жаздың көркі енеді жыл құсымен,жайраңдасып жас күлер құрбысымен.көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,жалбаңдасар өзінің түрғысымен.

қырдағы ел ойдағы елмен араласып,күлімдесіп, көрісіп, қүшақтасып.шаруа қуған жастардың мойыны босап,сыбырласып, сырласып, мауқын басып.

туйе боздап, кой қоздап - қора да шу,көбелекпен, құспенен сай да ду-ду.гүл мен ағаш майысып қарағанда,сыбдыр қағып, бұраңдап ағады су.

көл жағалай мамырлап қу менен қаз,жүмыртқа іздеп, жүгіріп мәз.ұшқыр атпен зырлатып тастағанда,жарқ-жүрқ етіп ілінер көк дауыл баз.құс қатарлап байлаған қанжығағақыз бұраңдап жабысып, қылады наз.

жазға жақсы киінер қыз-келіншек,жер жүзіне өң берер гүл-бәйшешек.қырда торғай сайраса, сайда - бұлбұл,тастағы үнін косар байғыз, көкек.

жаңа пұлмен жамырап саудагерлер,диханшылар жер жыртып, егін егер.шаруаның бір малы екеу болып,жаңа төлмен көбейіп, дәулет өнер.

безендіріп жер жүзін тәңірім шебер,мейірбандық дүниеге нұрын төгер.анамыздай жер иіп емізгенде,бейне әкеңдей үстіңе аспан төнер.

жаз жіберіп, жан берген қара жергерахметіне алланың көңіл сенер.мал семірер, ақ пенен ас көбейер,ң көңілі өсіп көтерілер.