Уаповесці « знак бяды » ўвага пісьменніка прыкавана да высвятлення тых сутнасных бакоў чалавечага характару, якія вызначаюць ўчынкі герояў і іх паводзіны ў суровых выпрабаваннях ваенных гадоў. і хоць героі быкава – ні салдаты, не партызаны, а мірныя жыхары – хлебаробы, гэты твор напісаны менавіта аб барацьбе з ворагам. выбар у якасці персанажаў сялян, прадстаўнікоў самай мірнай працы, дае аўтару магчымасць зрабіць выключна глыбокія абагульненні. “знак бяды” – кніга пра тое, як нарастае дух іву ворагу, кніга пра непрымірымасці народа да захопнікаў. гэта і складае галоўны канфлікт паміж узброеным ворагам і двума старымі з далёкага хутара, паводзіны і ўчынкі якіх вызначаюцца не зброяй, а вернасцю маральным ідэалам народа. жыццё ставіць чалавека ў сітуацыю выбару, у якой праяўляецца яго сапраўдная сутнасць. пра гэта сведчыць вопыт пакаленняў, адбыўся, напрыклад, у творах вуснай народнай творчасці: направа пойдзеш, сам загінеш, налева пойдзеш – каня страціш. і выбіраючы паміж гэтымі магчымасцямі, народны герой адхіляе адны маральныя рашэнні, сцвярджаючы іншыя і выяўляючы тым самым тыя ўнутраныя якасці, якія характарызуюць самае істотнае ў ім. героі аповесці « знак бяды» пятрок і сцепаніда багацькі таксама робяць свой выбар, які вызначае іх лёс і месца ў суровых ваенных выпрабаваннях. чаму аповесць названа « знак бяды» ? што стала знакам бяды для яе герояў ? знакам бяды для петрака і сцепаніды стала агульная бяда народа – вайна. можа, усё яшчэ абыйдзецца, спадзяюцца героі аповесці. але знак бяды ўжо павіс над усёй іх жыццём, выяўляючы адну за іншы свае жахлівыя рысы. вось на хутар прыходзіць паліцай гуж і пагражае сцепанідзе расправай за актыўную працу ў калгасе, за тое, што працавала, што чалавекам была. а затым з’яўляюцца і немцы, якія будуюць масты. яны размяшчаюцца ў двары. патрэбны пакой для афіцэраў. выселіць гаспадароў – хай жывуць у істопцы ! трэба малако. выпіваюць усё, што сцепаніда надаіла, а калі на другі дзень выдаіла карову не да канца, фельдфебель пад рогат салдат збівае яе пісталетным ланцугом. нямецкая салдатня знішчае ўсё сцепанідзіна гаспадарка: курэй, карову – усё, што можна з’есці, з’едзена. знак бяды праяўляецца і ў забойстве янкі, у гвалтоўным згоне на працу петрака, у тым, што нават гарэлкай гаспадар хутара не толькі не адкупліваецца, але наклікае на сябе яшчэ большую бяду. знакам бяды становіцца карціна запусцення, якой пачынаецца аповесць. тут пануе атмасфера няшчасці, усё жывое – у мінулым, і суровы тон разважанняў аўтара настройвае чытача на ўспрыманне разгулялася трагедыі. суровыя і трагічныя дэталі спусташэньня : дзе-нідзе выглядае на паверхню вуглавы камень падмурка, аселы бугор цэглы, дзве каменныя прыступкі каля былога ўвахода ў сені ; аўражны алешнік, хутарскога поля, падступае ўшчыльную да двара; на месцы істопкі – густы куст шыпшыны сярод буйных зараснікаў дзядоўніку і крапівы; ад калодзежа нічога не засталося : вада, апынуўшыся без патрэбы, знікла ў глыбіні зямлі; варта апаленая аднабокая ліпа, і нават вароны чулі ў гэтым знявечаным дрэве знак нейкай бяды. ганарлівая, незалежная сцепаніда, і мяккі, падатлівасцю пятрок адзіныя ў галоўным – у канчатковым выбары, у прыняцці адзіна магчымага ў такой сітуацыі рашэння. натуры патрыярхальныя, пятрок і сцепаніда не адчуваюць варожасці да іншых людзей, але немцы з жалезнай заканамернасцю праяўляюць права заваёўнікаў, ў сваю беспакаранасць, і здзяйсняюць усё тое, што рабіць паміж людзьмі нельга. калі, бачачы гэта, сцепаніда адразу вырашае, што добрыя адносіны з імі наўрад ці магчымыя, то пятрок яшчэ спрабуе адвесці бяду. але сама логіка паводзін акупантаў не сумяшчальная з маральнымі ідэаламі герояў аповесці : несумяшчальныя чалавечую годнасць і патрабаванні рабскай зняважанасці, пакоры. у гэтым і цвёрдасць петрака праяўляецца з такой жа сілай, як і рашучасць сцепаніды : « біце ! я вас не баюся! і гітлера не баюся ! вось і яму таксама! скулля ўсім вам ! ». гэтая сцэна нагадвае іншую. у падпаленай істопцы, задыхаючыся, сцепаніда бачыць, як гойсаюць фашысты, тыя, што шукаюць бомбу. ня ім спакою ні днём, ні ноччу. і гэтая нечаканая думка прыносіць заспакаенне і становіцца апошнім проблескам скатаванага свядомасці перад забыццём, з якога яна ўжо не вярнулася. калі пятрок і сцепаніда разумеюць, што вайна – гэта і асабістая іх перамога, усе іх жыццёвыя клопаты сыходзяць на задні план. страх за гаспадарку і ўласную жыццё знікае, з’яўляецца нешта больш важнае – нянавісць да новай улады, непакорлівасць перад гвалтам. таму яны, гордыя, нязломныя ў сваёй чалавечай праўдзе, прымаюць смерць. так у подзвігу сцепаніды і петрака праявілі сябе схаваныя за паўсядзённымі клопатамі, за знешняй падатлівасцю вялікія сілы чалавечай душы. па – горкаўскаму рамантычна і адначасова сурова, пакутліва гінуць героі в. быкава, і ў іх гібелі мы бачым тое « бязумства храбрых ».
Правільныя паводзіны на вуліцы не толькі дэманструюць выхаванасць, але і з'яўляюцца важнымі для забеспячэння бяспекі. сыходзячы з дому, трэба абавязкова сказаць блізкім, куды ты ідзеш. у цёмны час сутак лепш не гуляць па вуліцы ў адзіноце. не трэба прыцягваць да сябе лішняе ўвагі дарагімі ўпрыгожваннямі і тэхнікай, напрыклад, мабільным тэлефонам. асабліва гэта тычыцца прагулак без дарослых і ў цёмны час сутак. лепш абыходзіць бокам шумныя кампаніі. і ні ў якім разе не трэба ўступаць на вуліцы ў сваркі. няможна нікуды хадзіць з незнаёмцамі, што б яны табе ні прапаноўвалі. калі ўбачыш, што цябе хтосьці праследуе, пастарайся знайсці люднае месца, дзе табе змогуць . не бойся і не саромейся клікаць на дапамогу, калі табе пагражае небяспека. прытрымлівайся гэтых нескладаных правілаў, і на вуліцы з табою нічога не здарыцца.